Numer: 16 (679)
Data wydania: 19.04.05
Inwestycja tysiąclecia
Budowa zbiornika „Racibórz” ma się rozpocząć już w przyszłym roku. We wrześniu gotowa będzie dokumentacja przetargowa na wyłonienie wykonawcy robót wartych ponad 223 mln euro.
Po ponad stu latach zabiegów w końcu zbliża się początek budowy zbiornika „Racibórz” – obiektu, który ma wyeliminować zagrożenie powodziowe w górnym i środkowym biegu rzeki, od Raciborza po Wrocław. Zbiornik w latach 80. XX w. wymyślili Prusacy. Niestety do 1997 r. mówiono o nim jedynie w sferze planów, wzbogaconych koncepcją połączenia Odry z Dunajem. Racibórz miał się stać wielkim portem przeładunkowym.
Rozwój żeglugi odrzańsko-dunajskiej nadal pozostaje w sferze fantastycznych wizji. Budowa samego zbiornika zbliża się jednak wielkimi krokami. Nie będzie to stały akwen, a jedynie obszar o powierzchni 26,3 km kw., ogrodzony wałami o długości 24 km. Czasza ta w czasie wezbrań ma pomieścić miliony metrów sześciennych wody i zredukować falę do wielkości, które można bezpiecznie przeprowadzić przez miasta.
Budowa ma kosztować 223,4 mln euro. Około 130 mln euro rząd Polski chce pozyskać z Funduszu „Spójności”. Kolejne 80 mln euro ma pochodzić z pożyczki Banku Światowego. Resztę wyłoży państwo.
Wniosek do Komisji Europejskiej, od której decyzji zależy wsparcia z Funduszu „Spójności”, nie został jednak przesłany z Warszawy. Wątpliwości zgłosił Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Resort ochrony środowiska zapewnia, że zostały w większości wyjaśnione i wkrótce dokumentacja trafi na biurka unijnych urzędników.
Zakończyły się już analizy uzupełniające i prace przedprojektowe. Do końca lipca powstanie projekt budowlany. Wykonuje go firma „Hydroprojekt” z Warszawy. Na 30 września, jak informuje inwestor, czyli Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach, ma być gotowa dokumentacja przetargowa na wyłonienie wykonawcy. Jeśli wszystko pójdzie sprawnie, to już w przyszłym roku, w drugim kwartale, mógłby nastąpić początek prac. Ich zakończenie zaplanowano na 2012 r.
Kolejność robót przedstawia się następująco: zadanie 1 – zapora czołowa wraz z budowlą piętrzącą, zadanie 2 – zapora lewobrzeżna, 3 – zapora prawobrzeżna, zadanie 4 – zaplecze zbiornika.
Budowę mogą opóźnić sprawy formalne, poślizgi w wykupie gruntów oraz sprzeciw mieszkańców Nieboczów. Gminy, na terenie których ma być zbiornik, muszą zdążyć z przyjęciem nowych planów zagospodarowania przestrzennego. Rolnicy, na przykład w gminie Krzyżanowice, nie chcą oddawać swoich gruntów rolnych za gotówkę. Żądają w zamian ziemi z zasobu Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Sprzedaż to jednorazowa transakcja, która wiąże się z utratą unijnych dopłat na przyszłość – argumentują gospodarze. Rolnictwo jest dziś dochodowe i mało kto chce się pozbywać źródła utrzymania.
Swoich domostw nie chcą sprzedawać mieszkańcy Nieboczów. Interesuje ich wariant społeczny, tzn. obwałowanie wioski. Na to nie godzi się RZGW. Prace przygotowawcze są zbyt daleko posunięte, by zaczynać je od nowa. Zmiana koncepcji zbiornika i projektów zabrałaby kilka lat. Nieboczowianie obstają jednak przy swoim. Wielu z nich nie godzi się na przeprowadzkę. Zgoła inaczej wygląda sytuacja w drugiej wiosce, która znajdzie się w czaszy – w Ligocie Tworkowskiej. Tu z wykupem ziemi i domostw nie będzie problemów.
(waw)