Dwa towarzystwa

Myśleliśmy, że młodzież tego nie zrozumie, że będzie znudzona – mówi Teresa Frencel z Solidarności powiatu raciborskiego, która wraz z Bernardem  Świerczkiem stała na czele komitetu organizacyjnego obchodów 25. rocznicy powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego w naszym mieście. Odbyły się one 14 i 15 września w „Strzesze”. W pierwszy dzień spotkali się działacze – ci, w których pamięci  mocno utkwiły wydarzenia z początku lat 80.  W drugi odbyła się żywa lekcja historii dla raciborskiej młodzieży. To pokolenie o ruchu Solidarności wie tylko z książek i opowiadań rodziców.

 

A ojciec powiedział mi, że moją ojczyzną jest mój plac – powiedziała zdziwiona dziewczyna, kiedy rozpoczynały się próby do „Solidarnych bez wolności”. „Solidarni …” to montaż słowno-muzyczny przygotowany przez działający przy MDK zespół „Miraż” oraz młodzież Zespołu Szkół Mechanicznych, która tworzy grupę IRREALIS. Patriotyzm wzięliśmy na artystyczny warsztat już drugi raz. Cztery lata temu chcieliśmy opowiedzieć o historii Polski w związku z 20. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego – mówi Elżbieta Biskup, dyrektor MDK. Na scenariuszem pracował jej mąż Andrzej. Wiele pomógł dyrektor Mechanika Sławomir Janowski.

 

Realia Polski lat 80. a dzisiejszej są diametralnie różne. Pokazanie tamtych wydarzeń w sposób zrozumiały dla młodzieży, tak by była to lekcja patriotyzmu nie jest wcale takie łatwe – podkreśla Teresa Frencel. Pomysł, by oprzeć opowieść o Polsce realnego socjalizmu na kanwie III części „Dziadów” Adama Mickiewicza okazał się trafiony. Przeciwstawiono dwa światy: stolikowe towarzystwo zdrajców, kolaborantów i komunistów oraz towarzystwo „przy drzwiach”, to patriotyczne, solidarnościowe. Na „dzień dobry” ironia. Rozmowa stolikowego towarzysza z „dzielną dziennikarką”. W Polsce trwa strajk w stoczni. Dziś temat zagościłby z pewnością na czołówkach mediów. Wtedy, w myśl stolikowej filozofii, ważniejszy był wypoczynek towarzysza Gierka na Krymie. – Stocznię zostawcie generałowi – pada ze sceny.

 

„Solidarnych …” uwieczniono na filmie. Płyta dvd mogłaby posłużyć jako materiał edukacyjny. Jest duża szansa, że w grudniu przedstawienie zostanie pokazane w kopalni „Wujek”. Zgłoszone zostało także do Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Prawdziwej „Zaczęło się w Gdańsku”.

 

Raciborskie obchody 25-lecia „Solidarności” nie miały tak hucznej oprawy, jak w dużych miastach. Były jednak potrzebne i miały sens, wypełniona sala świadczy o tym, iż nie przeszły bez echa, a pamięć o tamtych wydarzeniach jest wciąż żywa. Zależało nam, by nie było to tylko sięganie do przeszłości poprzez proste wspomnienia. Zaangażowanie młodzieży sprawiło, że ideały Sierpnia ’80 poznało młode pokolenie raciborzan – dodaje Teresa Frencel.

 

Patronat nad obchodami objął prezydent Raciborza Jan Osuchowski oraz starosta Henryk Siedlaczek. Z Niemiec przyjechał najbardziej znany działacz solidarnościowy lat 80. – Stanisław Szkoc. Związek zaprezentował również zbiór pamiątek z tego czasu – prasę, ulotki, wydawnictwa drugiego obiegu. Prelekcję o „Solidarności ziemi raciborskiej” wygłosiła Barbara Marciniak, zaś okres PRL –u przybliżył młodzieży Radosław Niklewicz.

 

„Solidarność” w Raciborzu powstała jeszcze przed oficjalnym zarejestrowaniem związku. Założycielami byli: Romana Łobos, Zofia Patuła, Irena Kląba, Genowefa Arciemowicz, Adam Dzyndra, śp. Ryszard Dyakon i Stanisław Różycki. Zebrania odbywały się początkowo w prywatnych domach, później w Zespole Szkół Ekonomicznych w Raciborzu. 13 lutego 1981 r. przedstawiciele NSZZ „Solidarność” z 26 zakładów z Raciborza i Rafametu z Kuźni Raciborskiej spotkali się w klubie fabrycznym Rafako. Tu zapadła decyzja o utworzeniu Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Ziemi Raciborskiej. Dokonano wyboru 11-osobowej grupy roboczej, która miała pełnić rolę tymczasowego prezydium - przewodniczącym wybrany został Andrzej Markowiak. Ustalono jednocześnie, że prezydium tymczasowe winno skończyć swoją działalność w ciągu 3 miesięcy i powinno doprowadzić do utworzenia Komisji Koordynacyjnej. 1 marca 1981 r. w Klubie Kultury Kolejarza w Raciborzu odbyło się inauguracyjne zebranie delegatów 35 organizacji zakładowych NSZZ „Solidarność” Ziemi Raciborskiej i jako sygnatariusze tej uchwały stali się członkami - założycielami Komisji. Byli to: Adamiak Z. (DOMGOS), Adamczyk E. (KOSBUD), Bac W. (KZMiSD), Bodzenka J. (Usługowa Spółdzielnia Pracy), Bytomska Jadwiga (NBP), Czerwińska Irena (PSS Prodryn), Czogała Leonard (Wytwórnia Kwasu Cytrynowego), Dolny Leszek (POLMOS), Dąbrowski Henryk (Żelbet), Dzyndra Adam (Oświata - Szkoły Ponadpodstawowe), Fludzińska Urszula (Muzeum), Grabowski Leszek (PTSB Transbud), Granecka Irena (PKO), Grochowski Bogusław (Odlewnia Żeliwa Kofama), Halfar Leon (Pollena), Hozumek Maksymilian (WPHW), Kiełtyka Wiesław (Centra), Kitzinger Helena (PP Cukrownie Opolskie), Lacheta Maria (Rejon Energetyczny), Lachowicz Regina (Oświata - Szkoły Podstawowe), Lipiec Józef (PKP - Stacja Racibórz), Olech Roman (PZU), Pisarczyk Józef (Rafako), Porwoł Adam (PKP - parowozownia), Stanek Józef (NPGKiM), Tomala Łucja (Zakłady Mięsne), Wala Tadeusz (Spółdzielnia Inwalidów Raciborzanka), Walosek Eugeniusz (ZOZ), Wycińska Krystyna (Rafamet Kuźnia Raciborska), Widenka Alojzy (Cukrownia Racibórz), Wieczorek Bernard (Spółdzielnia Nowoczesna"), Wilkaniec Stanisław (Spółdzielnia Sprawność) oraz Wojtyna Oskar (ZEW). Pierwszym przedstawicielem Raciborszczyzny w Zarządzie Regionu Śląsko-Dąbrowskiej „Solidarność” został Stanisław Szkoc. W oparciu o: Cele i zadania Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność" Ziemi Raciborskiej.

 

(waw)