Numer: 13 (728) Data wydania: 28.03.06

Wdrożenie wymagań EMAS w RAFAKO S.A

28.03.2006 00:00

EMAS jest Systemem Zarządzania Środowiskowego i Audytu Unii Europejskiej (ang. Eco Management and Audit Scheme), którego zasady reguluje jeden z ważniejszych unijnych aktów nowego podejścia odnoszący się do szeroko pojętej ochrony środowiska - Rozporządzenie nr 761/2001 tzw.

Rozporządzenie EMAS. W kraju system rejestracji EMAS opiera się (poza samym Rozporządzeniem EMAS) na ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o krajowym systemie ekozarządzania i audytu oraz na rozporządzeniach Ministra Środowiska z dnia 23 kwietnia 2004 roku. Zgodnie z ustawą krajowy system ekozarządzania i audytu tworzą minister właściwy do spraw środowiska, wojewodowie, Polskie Centrum Akredytacji i Krajowa Rada Ekozarządzania. Celem tego rozporządzenia jest zachęcanie organizacji do zarządzania poprzez minimalizację ich szkodliwego oddziaływania na środowisko oraz wymogu podawania do wiadomości publicznej informacji na temat postępu w zakresie efektów działalności środowiskowej. EMAS daje także szansę na poprawę wiarygodności przekazu wskazującego na ponad- przeciętną dbałość organizacji o środowisko, otoczenie, w którym działa organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi, zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzi i ich wzajemnych zależności. Jest to niezwykle istotne w sytuacji, kiedy społeczeństwo ma coraz wyższe oczekiwania wobec organizacji w zakresie zarządzania środowiskowego.

Rozporządzenie zobowiązuje wszystkie Kraje Członkowskie do tworzenia warunków instytucjonalnych i organizacyjnych dla zapewnienia wszelkiego rodzaju organizacjom dobrowolnego uczestnictwa w Systemie. Kraje Członkowskie zobowiązane są także do tworzenia takich warunków dla funkcjonowania, aby organizacji zainteresowanych wdrożeniem EMAS było jak najwięcej. Unia Europejska stara się wzmocnić wizerunek EMAS jako „standardu doskonałości" wymagającego znacznie więcej niż norma ISO 14001, co przekłada się na zwiększenie efektu promocyjnego dla organizacji rejestrujących się w EMAS.

Pod koniec roku 2004, Ministerstwo Środowiska rozpoczęło realizację dwóch projektów rządowych mających na celu wdrożenie oraz promocję systemu ekozarządzania EMAS w Polsce. Projekty są finansowane ze środków Unii Europejskiej - funduszu Phare. W wymienionych projektach pilotażowych wzięły udział różne organizacje - zakłady przemysłowe - jak Zakłady Azotowe Kędzierzyn S.A., Zakłady Przemysłu Gipsowego Dolina Nidy SA Oddział Suchych Mieszanek, KGHM „Polska Miedź" SA o/Huta Miedzi „Cedynia", Elektrociepłownia Wybrzeże S.A., PKE S.A. Elektrownia Łaziska, PKE S.A. Elektrownia Siersza w Trzebini czy Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. Jednocześnie wdrożenia EMAS podjął się Instytut - Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Centrum Onkologii Szpital im. Łukaszczyka, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz Szkoła Podstawowa im. J. Wawrzynka w Kuźni Raciborskiej.
#nowastrona#
W połowie 2005 roku RAFAKO S.A. przystąpiło do jednego z projektów Ministerstwa Środowiska w celu wdrożenia Systemu EMAS analizując, definiując ponownie:

znaczące aspekty środowiskowe, czyli te elementy działalności RAFAKO, jej wyrobów lub usług, które mają lub mogą mieć znaczący wpływ na środowisko lub mogą wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem,
wpływ na środowisko, czyli każdą zmianę w środowisku, zarówno niekorzystną, jak i korzystną, która w całości lub częściowo jest spowodowana aspektami środowiskowymi naszej organizacji,
aspekty bezpośrednie, aspekty w obszarze działania RAFAKO S.A., a zatem takie działania, które organizacja może nadzorować i na które może wpływać,
aspekty pośrednie, takie jak oferowanie instalacji odsiarczania spalin, oferowanie metod redukcji zanieczyszczeń do atmosfery poprzez np. instalację palników niskoemisyjnych, kotłów fluidalnych, a zatem takie formy oddziaływania na środowisko, na których instalację RAFAKO S.A. ma ograniczony, pośredni wpływ.

System został zweryfikowany z wynikiem pozytywnym, w ramach wymienionego projektu Ministerstwa Środowiska.
Rolę organu rejestrującego pełni Minister Środowiska. W imieniu ministra w terenie działają wojewodowie, którzy rozpatrują wnioski organizacji o rejestrację i prowadzą tzw. Rejestr wojewódzki. Urząd wojewódzki sprawdza kompletność i wiarygodność dostarczonych dokumentów i dokonuje wpisu do rejestru wojewódzkiego. Następnie informacja ta jest przekazywana do Ministra Środowiska celem wpisania do rejestru centralnego. Zadaniem Ministra Środowiska jest przekazanie informacji o zarejestrowanej firmie do unijnego rejestru EMAS, prowadzonego przez Komisję Europejską.

O rejestrację w Systemie EMAS mogą ubiegać się wszystkie jednostki organizacyjne, nie tylko przedsiębiorstwa przemysłowe, ale także wszelkiego typu instytucje użyteczności publicznej, szkoły, samorządy lokalne, stowarzyszenia itp. Podstawowe warunki, jakie muszą spełnić organizacje, aby uzyskać rejestracje EMAS są następujące:

spełnienie wymogów unijnego i krajowego prawa ochrony środowiska,
wdrożenie i utrzymywanie systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z Rozporządzeniem,
zapewnienie ciągłej poprawy w sferze ograniczania szkodliwego wpływu na środowisko,
prowadzenie cyklicznych auditów środowiskowych,
publikowanie Deklaracji Środowiskowej, potwierdzonej przez akredytowanego weryfikatora.

Z wymienionych warunków dla firm posiadających wdrożony system zarządzania środowiskowego wg wymagań normy ISO 14001 ostatni element jest nowym wymaganiem.

Deklaracja Środowiskowa musi zawierać Politykę Środowiskową firmy, opis stosowanych technologii, aspekty znaczące jak i cele i zadania w zakresie zarządzania środowiskowego. Deklaracja Środowiskowa stanowi bowiem swoisty raport o poziomie negatywnego oddziaływania organizacji na środowisko jak i o prowadzonych działaniach na rzecz ich minimalizacji. W trakcie auditu weryfikującego Deklaracja Środowiskowa musi zostać sprawdzona przez weryfikatora środowiskowego, który jednocześnie analizuje funkcjonujący system pod kątem zgodności z Rozporządzeniem EMAS.
#nowastrona#
Po zatwierdzeniu przez weryfikatora, Deklaracja jest przesyłana do jednostki kompetentnej - w naszym przypadku wojewody - a po zarejestrowaniu firmy w systemie EMAS opublikowana. Deklaracja winna być szeroko rozpowszechniona w społeczności lokalnej i corocznie aktualizowana. Wszystkie informacje publikowane przez firmę zarejestrowaną zgodnie z Rozporządzeniem EMAS mogą posiadać logo EMAS. Celem utrzymania rejestracji EMAS, organizacja zobowiązana jest do corocznego przedkładania kompetentnym organom, zaktualizowanej i zatwierdzonej przez weryfikatora Deklaracji Środowiskowej.

Korzyści wynikające z rejestracji w systemie EMAS zależą w dużej mierze od działań polskiej administracji - od tego, czy wprowadzone zostaną odpowiednie zachęty, które nie istnieją w przypadku systemów certyfikowanych na zgodność z wymaganiami normy ISO 14001. Potencjalnie mogą to być:

ułatwienia przy uzyskiwaniu pozwoleń ekologicznych, (szczególnie pozwoleń zintegrowanych),
obniżenie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska,
dodatkowe punkty przyznawane przy ocenie wniosków o dotacje i kredyty z funduszy ochrony środowiska,
zmiana metod kontroli prowadzonych przez WIOŚ,
łatwiejszy dostęp do środków UE oraz działania promocyjne prowadzone przez państwo na mocy zobowiązań wynikających z Rozporządzenia EMAS.

Koszt rejestracji w systemie EMAS waha się obecnie do 1000 złotych, w zależności od wielkości organizacji tj. ilości zatrudnionych pracowników. Maksymalna opłata rejestracyjna dotyczy podmiotów gospodarczych zatrudniających powyżej 500 pracowników. W przypadku organizacji pożytku publicznego, placówek oświatowo-wychowawczych i jednostek sektora finansów publicznych stosuje się najniższą stawkę opłaty rejestracyjnej.

Obecnie RAFAKO S.A. oczekuje na akredytację przez PCA „weryfikatora EMAS", która pozwoli wystąpić do wojewody z wnioskiem o rejestrację w programie EMAS.

Natomiast znaczna część Deklaracji Środowiskowej opisująca efekty działalności środowiskowej RAFAKO S.A. jest już dostępna na naszej stronie internetowej.

Zachęcamy pozostałe organizacje z regionu Raciborza do udziału w programach EMAS zapewniających oczekiwaną i udokumentowaną dbałość o nasze środowisko naturalne.

Przygotowane przez: H. Chadrian; J. Pasternak