Inwestycja na pół wieku

– Czy we współczesnych czasach bruk jest modny?

– Bruk zawsze będzie modny. To jest materiał, który jest najstarszy jeżeli chodzi o technologię w drogownictwie. Oczywiście różne kamienie były stosowane od wieków, natomiast u nas najbardziej popularny jest granit, bo jest ogólnodostępny. Każdy rodzaj nawierzchni znajdzie swoich amatorów. Jedni chcą asfalt, bo im się dobrze jeździ na rowerach czy na rolkach, inni z kolei „smakują” stare miejsca gdzie jest bruk, a jeszcze kiedy jest starszy, używany, nierówny to niektórym się to bardzo podoba, bo czują „smak” starej budowy. Bruk zawsze będzie modny, oczywiście, że nie wszystkim się będzie podobać, ale zawsze znajdzie dużą grupę zwolenników, a ja bardzo sobie cenię naturalne materiały i uważam, że na pewno dużo osób podobnie sądzi.

– Czy bruk może być położony na każdym podłożu?

– Podbudowa musi być wykonana jak pod każdą inną nawierzchnię. W zależności od kategorii ruchu i obciążeń są dobierane podbudowy i wtedy projekt zazwyczaj określa jaka ta warstwa ma być. Zatem nie na każdym podłożu, w zależności od przeznaczenia.

– Z czego jest najlepszy bruk?

– Najtrwalszy jest granit, który jest dostępny. Ale generalnie jako skała jest jednym z najtrwalszych i powszechnie stosowanym w drogownictwie.

– Czy zdarzyły się panu ciekawe zamówienia?

– Było kilka takich realizacji zabytkowych, które robiliśmy przez minione lata. Najciekawsze przygody to: Kazimierz nad Wisłą, Floriańska w Krakowie i Ratusz w Głubczycach. Było też wiele mniejszych realizacji, takich prywatnych w pałacykach czy rezydencjach. Ciekawa była np. kostka drewniana w pałacu w Pszczynie.

– A herb na rynku w Raciborzu?

– Kiedy robiliśmy ten herb, nie było dostępnego czerwonego granitu w Polsce i to zostało zrobione z czerwonego piaskowca. Okazało się, że mimo impregnacji piaskowiec nie jest jednak materiałem, który nadaje się na drogi. I dzisiaj ten materiał nadaje się do wymiany. Kilkanaście lat pokazało, że piaskowiec nie jest trwały.

– Czy bruk może być zastosowany wszędzie?

– Jeżeli chodzi o warstwy jezdne czy dla pieszych to wszędzie. Właściwie w każdych warunkach atmosferycznych. To jest materiał, który jest odporny na wszelkie warunki i jest w zasadzie niezniszczalny. Oczywiście na przestrzeni lat ulegnie zniszczeniu. Często widać, że stary granit jest gładki, ale ma swoją wytrzymałość na ścieralność. Jest to bardzo niewielka ścieralność patrząc jak to jest w przypadku innych materiałów. Na przykład w Grecji był stosowany marmur, który jest dostępny w tym kraju. Z tego materiału wykonano mnóstwo dróg. A granit jest materiałem, który jest jeszcze lepszy, bo występuje bliżej nas. Granity dostępne są w różnych kolorach, są ciekawe aranżacje jeżeli chodzi o kolorystykę. Czerwony jest najbardziej popularny, ale jest też granit żółty i czarny.

– W jakich miejscach najlepiej kłaść bruk?

– To nie jest nawierzchnia wdzięczna do poruszania się wózkiem czy jeżdżenia rowerem. Ma głównie zastosowanie w miejscach zabytkowych, w centrach miast gdzie są elementy stare. Tam dla podkreślenia stosuje się granit w formie kostek, gdzie są spore szczeliny. Tak kiedyś to było robione. Niekoniecznie musi być to granit łupany, może to być też kamień narzutowy. Teraz jest taka moda, żeby w miastach kłaść płyty, one są miłe dla otoczenia i wygodne w użytkowaniu.

– Gdzie jest najstarsza droga brukowa?

– Z najstarszymi spotkałem się w Grecji. Wszystkie drogi w zasięgu Rzymian na tysiąclecia przed Chrystusem były już brukowane. Wykonywano je głównie z kamienia łupanego. Kostki nie były tak jak teraz obrabiane. Tak jak ten materiał pozyskiwano, tak układano na drogach.

– A w Polsce?

– W średniowieczu raciborski rynek zrobiony był z otoczaka – kamienia narzutowego. Przez kilkaset ostatnich lat  praktycznie wszędzie były te nawierzchnie. Od średniowiecza wszystkie rynki w historycznych miastach (Kraków, Nysa, Racibórz, Wrocław) miały brukowane place i trakty z kamieni narzutowych. Granit raciborski znamy z XIX wieku, kiedy gdy technologia układania tych placów zaczęła być bardziej reprezentatywna.

– Czy stara kostka jest wykorzystywana ponownie?

– Tak. Rynek w Raciborzu został wykonany ze starego materiału. Na raciborskich ulicach, jak Rzeźnicza czy Chopina, nawierzchnie zrobiono ze starej kostki z odzysków. Czyli np. ta kostka, która leżała już sto lat, została ponownie wykorzystana. W 1997 roku, kiedy był robiony rynek, główne materiały, poza małą kostką, były z odzysku. Na Mickiewicza jest przykład szerokich krawężników, które były robione na początku wieku.

– Jak długo jest w stanie wytrzymać bruk?

– Jeżeli chodzi o granit i o kostkę, którą mamy w Raciborzu na rynku, to ona ma pewnie przeszło 100 lat, a przypuszczam, że w bardzo niewiele zmienionej formie będzie  jeszcze wiele razy wykorzystywana. Więc 400, 500 lat w zasadzie niczego nie zmienia w tym bruku.