Historie naszych ulic: Ulica Kościuszki

Jedna z najbardziej reprezentatywnych ulic Rybnika nosiła w swej historii trzy nazwy. Powstała jako trakt łączący stację kolejową z wybudowaną na początku XX wieku bazyliką rybnicką. – Zamysł tego ciągu komunikacyjnego widzimy już w planach wodociągów z 1904 roku, a to oznacza, że jej budowa była zaplanowana na niedługi czas po zatwierdzeniu tego projektu – mówi Bogdan Kloch, dyrektor rybnickiego muzeum. Wybudowana już droga otrzymała dumną nazwę Kaiser Wilhelm Straße, czyli ulica Cesarza Wilhelma. – Już sam fakt nadania jej takiego imienia sugeruje, że nie miała to być jedna z wielu dróg w Rybniku – komentuje Bogdan Kloch. I faktycznie, historycy naszego muzeum przypuszczają, że ulica Kościuszki stanowiła punkt wyjścia do zbudowania „nowego” Rybnika. – Wojny światowe kompletnie pokrzyżowały te plany, jednak podejrzewamy, że w miejscu, gdzie dzisiaj usytuowane są bloki oraz na terenach okolic fabryki maszyn miała powstać nowoczesna zabudowa, odchodząca zupełnie od tego, co prezentuje stare miasto – komentuje Kloch. 

Nowego Rybnika jednak nie doczekaliśmy. Po upadku cesarstwa, w okolicach roku 20., a być może nawet wcześniej, ulicę przemianowano – otrzymała nowego patrona – Tadeusza Kościuszkę. Kościuszko był dowódcą insurekcji roku 1794, w której Polacy walczyli przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Był także bohaterem walko o niepodległość USA. W międzywojennym Rybniku ulica nosiła nazwę pełną – Tadeusza Kościuszki, nie zaś stosowaną dzisiaj oficjalnie, skróconą. Nazwa ta nie utrzymała się jednak zbyt długo. Wraz z wybuchem II wojny światowej i nazyfikacją Śląska, patrona ulicy łączącej stację kolejową z bazyliką zmieniono. Na lata 39–45 został nim Herrman Göring, dowódca niemieckiej Luftwaffe w czasie II wojny, marszałek Rzeszy (tytuł specjalnie dla niego ustanowiony). 

W Polsce powojennej dokonywała się natomiast stalinizacja nazw – prawdopodobnie jednak Tadeusz Kościuszko okazał się niegroźnym przedstawicielem klas wyższych walczących o równość i wolność także dla chłopów. Dlatego też w powojennym Rybniku znów funkcjonuje nazwa ulicy Tadeusza Kościuszki. I jest tak – w skróconej wersji – do dziś.

(mark)